İSTİKLÂL HARBİ'NİN ANA HATLARI

Osmanlı İmparatorluğunca kaydedilmiş olan Birinci Dünya Harbi, İtilâf devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu arasında imza edilen MONDROS Mütarekesinin 30 Ekim 1918 tarihinde yürürlüğe girmesi ile sona erdi.

Mütarekenin imzalanmasından sonra İtilaf devletleri, mütareke hükümlerine uymaya gerek görmeden çeşitli bahenelerle yurdun çeşitli bölgelerini işgale başladılar.

Bu işgaller sırasında; 9-12 Kasım 1918 tarihleri arasında 73 parça harp gemisinden ibaret İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan harp gemileri ÇANAKKALE boğazından geçerek 13 Kasım 1918 günü İSTANBUL limanına demirledi.

Fransızlar 7 Aralık 1918'de ADANA ve MERSİN'i; İngilizler 17 Aralık 1918'de GAZİANTEP'i, 22 Ocak 1919'da KAHRAMANMARAŞ'ı, 24 Mart 1919'da URFA'yı; İtalyanlar 14 Mayıs 1919'da ANTALYA, FETHİYE, BODRUM ve KONYA'yı işgal etti; İngiliz askerleri SAMSUN ve MERZİFON'u kontrolları altına aldı, doğuda İngilizlerin teşvik ve yardımını gören Ermeniler başkaldırdı. GAZİANTEP, KAHRAMANMARAŞ ve URFA'yı İngilizler sonradan Fransızların devretti.

Türk İstiklâl Harbi, MONDROS Mütarekesinin tek taraflı ve yanlış uygulamasının son safhasını teşkil eden, Yunanlıların 15 Mayıs 1919'da İZMİR'e çıkmaları ile başladı.

Yurdun birçok yerlerini işgal etmiş olan İngiliz, Fransız, İtalyan, Yunan ve Ermeni kuvvetlerine karşı başlangıçta millî kuvvetlerle, daha sonra teşkilâtlı ordu ile karşı konuldu; sonunda, Yunanlılar hariç, diğerleri ile yapılan anlaşmalarla, Doğu ve Güney Cephelerinde bir dereceye kadar emniyet ve sükûnet sağlanabildi ve Misak-ı Milli hudutlarına ulaşıldı.

Ancak, Ege bölgesine çıkmış olan Yunanlılar ile mücadeleye, Eylül 1922'ye kadar aralıksız olarak devam edildi.

10 Ocak 1921'de POYRA-İNÖNÜ batısı hattına kadar ilerlemiş olan Yunan Ordusu, önce, 11 Ocak 1921'de Birinci İnönü Muharebesinde; sonra, aynı bölgede yedi gün devam eden ve 31 Mart 1921'de sona eren İkinci İnönü Muharebesinde mağlup edilerek geri çekilmeğe mecbur edildi.

KÜTAHYA-ESKİŞEHİR MUHAREBELERİ sonunda Türk Ordusunun SAKARYA doğusuna çekilmesinden sonra, 22 Ağustos 1921 tarihinde POLATLI-HAYMANA hattına kadar ilerlemiş olan Yunan Ordusu, burada 22 gün (23 Ağustos-13 Eylül 1921) devam eden Sakarya Meydan Muharebesinde, Anadolu'yu işgal amacından vazgeçmek ve AFYON-ESKİŞEHİR hattına çekilerek burada savunmak zorunda kaldı. Nihayet, 26 Ağustos 1922'de başlayan ve 30 Ağustosta sona eren Büyük Taarruzda kesin yenilgiye uğratıldı ve 9 Eylül 1922'de denize döküldü. Böylece, üç yıl dört ay devam eden Türk İstiklal Harbi, Türk Ordusunun zaferi ile sona erdi.

Kaynakça
Türk Tarih Kurumu